...
"یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامِینَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ وَلَا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَى أَلَّا تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ"
ای اهل ایمان، برای خدا پایدار و استوار بوده و به عدالت و راستی و درستی گواه باشید، و البته عداوت گروهی باعث نشود که از راه عدل بیرون روید، عدالت کنید که به تقوا نزدیکتر است، و از خدا بترسید، که البته خدا به هر چه می‌کنید آگاه است.
...
معانی کلمات آیه:
قوامین: جمع قوام. قوام للَّه کسى است که در کارش به طور کامل رضاى خدا را در نظر آورد و آن صیغة مبالغه قائم است.
شهداء: گواهان. مفرد آن شهید است.
یجرمنکم: جرم در اصل به معنى قطع و در آیه به معنى وادار کردن است.لا یَجْرِمَنَّکُمْ: یعنى وادار نکند شما را.
شنئان: کینه، عداوت.
...
اى کسانى که ایمان آورده‌اید! همواره براى خدا با تمام وجود قیام کنید و به انصاف و عدالت گواهى دهید و هرگز دشمنى با قومى، شما را به بى‌عدالتى وادار نکند. به عدالت رفتار کنید که به تقوا نزدیکتر است و از خداوند پروا کنید که همانا خدا به آنچه انجام مى‌دهید آگاه است.
...
نکته ها
مشابه این آیه با اندکى تفاوت، در آیه 135 سوره نساء آمده است، «قَوَّامِینَ بِالْقِسْطِ شُهَداءَ لِلَّهِ وَ لَوْ عَلى أَنْفُسِکُمْ أَوِ الْوالِدَیْنِ وَ الْأَقْرَبِینَ» قیام به عدالت کنید و گواهان براى خدا باشید.
هر چند به زیان خود یا والدین و بستگان شما باشد. تفاوت میان این دو آیه، آن است که این آیه سفارش مى‌کند: کینه‌ها و دشمنى‌ها شما را منحرف نکند؛ ولى آیه سوره‌ى نساء مى‌فرماید: علاقه‌ها و وابستگى‌ها شما را از مرز عدالت خارج نکند. آرى، عوامل انحراف از عدالت یا بغض و کینه است، یا حبّ و دوستى که هر آیه به یکى از آنها اشاره دارد.
از آنجا که نادیده گرفتن کینه‌هاى درونى درباره مردم دشوار است، لذا در این آیه چند فرمان و چند تشویق به کار رفته است. لا یَجْرِمَنَّکُمْ ... اعْدِلُوا ... هُوَ أَقْرَبُ ... اتَّقُوا اللَّهَ ...
پیام ها
- اگر انگیزه‌ى انسان، کینه جویی شد، اخلاصى در کار نیست؛ ولى اگر قیام براى خدا باشد، کینه‌ها در اجراى عدالت بى‌اثر مى‌شود. قَوَّامِینَ لِلَّهِ ... لا یَجْرِمَنَّکُمْ
- عدالت مستمر به صورت ملکه و عادت، ارزش کاملى است، گرچه عدالت لحظه‌اى مطلوب است. کُونُوا ... شُهَداءَ بِالْقِسْطِ ...
- مؤمنان رضاى خدا را در نظر می گیرند «قَوَّامِینَ لِلَّهِ» و هم در رابطه با مردم گواهى به عدل مى‌دهند. "شُهَداءَ بِالْقِسْطِ"
- اگر باور کنیم که خدا عملکرد ما را مى‌داند، به عدل رفتار خواهیم کرد. شُهَداءَ بِالْقِسْطِ ... إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِما تَعْمَلُونَ
- انسان‌هاى کینه‌توز و عقده‌اى، نمى‌توانند عادل باشند. (براى رسیدن به عدالت باید کینه‌ها را کنترل کرد) "لا یَجْرِمَنَّکُمْ"
- احساسات باید تابع عدالت باشد. لا یَجْرِمَنَّکُمْ ... اعْدِلُوا
- کینه‌جویى، از عوامل انحراف از عدالت است. "شَنَآنُ قَوْمٍ عَلى أَلَّا تَعْدِلُوا"
- در سیاستگذارى‌ها و روابط داخلى و خارجى؛ حتّى نسبت به دشمنان هم عادل باشیم. "شَنَآنُ قَوْمٍ"
- عدالت به تقوا نزدیکتر است . "اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوى"
******
قسمتی از بیانات مقام معظم رهبری - اول رمضان المبارک 1441
ارتباط تصویری با مراسم انس با قرآن - مصلای تهران
- رعایت عدالت و انصاف، حتّی در برابر مخالف و دشمن
یا فرض بفرمایید که میفرماید: لا یَجرِمَنَّکُم شَنَئانُ قَومٍ عَلی اَلّا تَعدِلُوا؛ اگر با کسی مخالفید، با کسی دشمنید، این موجب نشود که درباره‌ی او بی‌انصافی کنید، درباره‌ی او ظلم و بی‌عدالتی به خرج بدهید. ببینید، این یک دستور کاربردی است. بله، شما ممکن است با کسی مخالف باشید امّا [این] موجب نشود که نسبت به او به خاطر مخالفتتان در آنجایی که حق با اوست، آن حق را پنهان بدارید، یا مخفی کنید، یا آن حق را ضایع کنید و بی‌عدالتی و بی‌انصافی نسبت به او به خرج بدهید. شما ملاحظه کنید در اجتماعات، [اصلاً] در اجتماع خود ما -خیلی جای دوری نرویم- اگر چنانچه ما با کسانی که مخالف هستیم، به همین آیه عمل بکنیم، یعنی درباره‌ی آنها بی‌انصافی نکنیم و آنها هم درباره‌ی ما بی‌انصافی نکنند، ببینید چقدر وضع جامعه، وضع روا و خوبی خواهد شد.
